بررسی زمین‌شناسی، سنگ‌شناسی و پتروژنز سنگ‎های آذرین محدوده معدنی- اکتشافی ماهور، باختر ده‌سلم، با نگرشی بر جایگاه تکتونوماگمایی لوت

Authors

  • سیمیندخت یونسی دانشجوی دکترا، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
  • عباس مقصودی استادیار، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران
  • محسن مؤید استاد، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
  • محمدرضا حسین‌زاده دانشیار، گروه علوم زمین،دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
Abstract:

محدوده مورد مطالعه در مرکز ناحیه لوت و جنوبی­ترین بخش نوار آتشفشانی- نفوذی ائوسن-الیگوسن لوت قرار گرفته است.سنگ‎های آذرین اصلی رخنمون یافته در این محدوده شامل واحدهای وسیع و ستبر آتشفشانی (آندزیت بازالتی، آندزیت، تراکی‎آندزیت) و آتشفشانی- نیمه آتشفشانی (داسیت - ریوداسیت) با توف­های وابسته به سن ائوسن میانی و ائوسن- الیگوسن است که استوک و دایک­های میکرودیوریتی با ترکیبی از گابرودیوریت تا کوارتزدیوریت به سن الیگوسن در آنها نفوذ کرده­اند. بافت چیره در این سنگ‎هاپورفیریتیک و شامل کانی­های اصلی پلاژیوکلاز،کلینوپیروکسن، هورنبلند، فلدسپار پتاسیم، کوارتز وکمی بیوتیت وکانی­هایفرعیآپاتیت، زیرکن، روتیل و کانی‎های کدراست. این سنگ‎هابا سرشت بیشتر کالک­آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی، از نوع I و متاآلومینوس هستند و با غنی­شدگی LILE و LREE و همچنین Th نسبت به HFSE، تهی­شدگی از Nb،  Tiو Taو تهی­‎شدگی کم در HREE و Y مشخص می­شوند که این ویژگی­ها افزون بر موقعیت زمین‌ساختی حاشیه فعال قاره­ای، در همهسنگ‎های کالک­آلکالن پس­برخوردی نیز دیده می­شوند. با وجود مقادیر پایینNb/La، Nb/U و Ce/Pb، مقدار Sm/Yb (1/2-6/1) نشانگر آلایش کم ماگما با پوسته به نسبت نازک بوده که در توافق با ستبرای کم پوسته در این منطقه (km 38-36) است. بر پایه ژئوشیمی عناصر کمیاب و REE، عامل اصلی فعالیت ماگمایی در ماهور ذوب بخشی گوشته سنگ‎کره‎ای متاسوماتیسم شده (شبیهE-MORB) با ترکیب اسپینل-لرزولیت دارای کمی گارنت و با حضور فلوگوپیت است که بر پایه مجموعه درشت­بلورها، الگوی REE با بی‎هنجاری منفی Eu (9/0- 63/0Eu/Eu*=) و همچنین کالیبراسیون La/Yb نسبت به ستبرای پوسته، تحت تبلور به نسبت خشک در اتاقک ماگمایی کم‌ژرفا (Km40>) بوده است. بافت­های غیرتعادلی، الگوی چندعنصری و REE و بررسی مقدار Yو K2O/Na2O در سنگ‎های آذرین ماهور نشان می­دهد که افزون بر تفریق، آلایش و آمیختگی با ماگمای اسیدی پوسته زیرین آمفیبولیتی به علت گرمای ماگمای گوشته­ای و همچنین فرایند AFC در تکامل ماگما نقش مهمی داشته­اند. نمودار La در برابرLa/Sm ذوب بخشی و مقادیر3/13-10=Nb/Ta نقش پوسته زیرین را در تکامل ماگما نشان می­دهد. حضور هورنبلند بیش از بیوتیت، منشأ گوشته- پوسته، مقدار Ce، Ba، Rb، Sr و Rb/Zr، نمودارهای تعیین موقعیت زمین‌ساختی و شواهد زمین­شناسی ناحیه­ای از جمله سن بسته شدن اقیانوس نوتتیس، نائین- بافت و سیستان و قطع آمیزه­های افیولیتی توسط گدازه­های ائوسن در اطراف بیرجند، بیانگر تشکیل فعالیت ماگماییترشیریمحدوده ماهور و همچنین لوت در موقعیت زمین‌ساختی پس از برخورد است. ماهیت کالک­آلکالن و اثر ژئوشیمیایی فرورانش در این سنگ‎هابه منشأ گوشته متاسوماتیزه به ارث رسیده از فرورانش کم‌شیب صفحه عربیبه زیر صفحه ایران مرکزی در مزوزوییک (فرورانشپوسته اقیانوسی نوتتیس) مربوط است. سازوکار احتمالی برای این فعالیت ماگمایی، کناره­گیری صفحه فرورانش یافته و فرونشست کششی پس از کوهزایی است که فعالیت گسل­های امتدادلغز و برشی نهبندان و نایبند و همچنین ستبرای پوسته در چگونگی جایگیری آن نقش مهمی داشته است. دگرسانی گرمابیسنگ‎های آذرین را تحت تأثیر قرار داده و کانه­زایی روی و مس به‌صورت رگه­ای، رگچه­ای و پرکننده فضای بین برشی در پهنه خردشده گسلی و بیشتر در واحد داسیت- ریوداسیتی صورت گرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پترولوژی و مطالعه جایگاه تکتونوماگمایی توده‌های گرانیتوئیدی ماهور، جنوب‌غرب نهبندان

محدوده ماهور در 135 کیلومتری جنوب‌غرب نهبندان و در بخش مرکزی بلوک لوت واقع شده است. این محدوده شامل: سنگ‌های آتشفشانی و آذرآواری با سن ائوسن است که توده‌های نفوذی با ترکیب عمدتاً دیوریتی به صورت استوک و دایک در آن نفوذ کرده‌اند. بر اساس رده‌بندی شیمیایی، واحدهای نفوذی منطقه شامل: گابرو‌دیوریت، دیوریت، مونزودیوریت و تونالیت است. این گرانیتوئیدها کالک‌آلکالن پتاسیم بالا و با ماهیت متاآلومینوس‌ هست...

full text

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

ژنز و جایگاه تکتونوماگمایی اسکارن آهن صدرآباد (باختر یزد)

کانسار آهن صدرآباد در 28 کیلومتری باختر صدرآباد (باختر استان یزد) و در کمان ماگمایی ارومیه – دختر جای دارد. سنگ‌های رخنمون‌یافته در منطقه شامل سنگ‎های رسوبی تریاس پسین – ژوراسیک پیشین (سنگ آهک دولومیتی، ماسه‌سنگ، شیل و مارن)، توده‌های گرانیتی تا دیوریتی سنوزوییک و نهشته‌های کواترنری هستند. توده‌های نفوذی از سری ماگمایی کالک‌آلکالن و از گرانیت‌های نوع I برخوردی تا پس از برخوردیِ پهنه فرورانشِ حاشی...

full text

مدل‌سازی پتانسیل معدنی با بکارگیری شبکه خودرمزنگار عمیق در پهنه اکتشافی دهسلم، شرق ایران

شناسایی نواحی مستعد مرتبط با کانی سازی و تلفیق مجموعه داده های چندمنبعی اکتشافی در مدلسازی پتانسیل معدنی ضروری می باشد. در این پژوهش، از روش تحلیل داده های حجیم و یک الگوریتم یادگیری عمیق بدون ناظر، جهت شناسایی اهداف اکتشافی مرتبط با کانی سازی مس-طلای پورفیری در پهنه اکتشافی دهسلم، شرق ایران استفاده شده است. بر اساس شرایط زمین شناسی و تشکیل این تیپ کانی سازی، در این پژوهش 32 متغیر ورودی، شامل د...

full text

مطالعات کانی سازی، ژئوشیمی، سن سنجی و تعیین جایگاه تکتونوماگمایی توده های نفوذی در اندیس معدنی دهسلم و چاهشلغمی، بلوک لوت، شرق ایران

چکیده: اندیس معدنی دهسلم و چاهشلغمی به ترتیب در 85 کیلومتری جنوب غرب نهبندان و 190 کیلومتری جنوب بیرجند در کمربند آتشفشانی- نفوذی بلوک لوت واقع شده اند. نظریه جدید فرورانش دوسویه نامتقارن که برای اولین بار توسط مولف این پایان نامه برای زون شرق ایران ارائه شده است، بطور جامع و دقیق بیشتر فرایندها و تحولات تکتونیکی، ماگماتیسم و متالوژنی را در پنجره زمانی ترشیاری این زون توجیه می کند. توده های نف...

پتروژنز سنگهای آذرین نئوژن شمال عنبرآباد (مشکان)

نوار آتشفشانی کالکوآلکالن- آلکالن سنوزوئیک جنوب قوچان در شمال نوار افیولیتی سبزوار در لبه جنوبی زون بینالود قرار دارد. این نوار از سنگهای بازیک- حدواسط ائوسن، سنگهای بازیک میوسن زیرین و سنگهای حدواسط- اسید پلیو-پلئیستوسن تشکیل شده است. در این نوار آتشفشانی، فعالیتهای ماگمایی از ائوسن (حدود 40 میلیون سال قبل) شروع شده و تا پلیو- پلئیستوسن (حدود 2 میلیون سال قبل) ادامه داشته است. سن سنگهای آتشفشا...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 25  issue 100

pages  179- 198

publication date 2016-09-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023